بررسی فقهی و حقوقی اصول حاکم بر قراردادهای نشر در حقوق مالکیت ادبی و هنری

چکیده موضوع تحقیق، بررسی اصول حاکم بر قرارداد نشر از دیدگاه فقه و حقوق است که با مراجعه به فقه و قانون ایران و کشورهای خارجی قواعدی که در قرارداد نشر وجود دارد و تفاوت این قواعد با قواعد عمومی حاکم بر قراردادها و مبانی آن مورد بررسی قرارگرفته شده است .در قرارداد نشر، معمولامولف طرف ضعیف قرارداد و ناشر طرف بانفوذ و برتر قرارداد می باشد از این رو ممکن است از طرف ناشر، شرایط و تعهداتی یک سویه به مولف تحمیل شود. برای جلوگیری از ضرر مولف و جامعه، قانونگذار با مداخله در این گونه قراردادها و وضع مقررات امری در صدد حمایت از پدید آورنده است و این مداخله باعث برقراری توازن بین طرفین قرارداد می شود. چالش پیش رو این است که قانونگذار چگونه می تواند بر خلاف اراده طرفین قرارداد، تعهداتی را بر یکی از آن ها تحمیل کند و آیا قواعد قرارداد نشر با قواعد حاکم بر قراردادها شامل اصل تسلیط، اصل حاکمیت اراده در تعارض نمی باشد؟ضرورت حل مساله در این است که قرارداد نشر نوعی قرارداد است و اصولا باید از قواعد عمومی قراردادها تبعیت کند ولی با عمل قانونگذار این اصل از بین رفته و قرارداد مذکور استثنایی بر اصول کلی گردیده است و از طرفی اصولی مثل اصل حاکمیت اراده و اصل تسلیط را تحت تاثیر قرارداده است و هرچیزی که خلاف اصل باشد نیازمند اثبات است. با مراجعه به مبانی فقهی مانند؛ قاعده لا ضرر، مبنای ولایت فقیه و مبانی حقوقی مثل قاعده انگیزه وشخصیت متعاملین، ممکن است بتوان توجیهی برای این قواعد حمایتی پیدا کرد. پژوهشگران با نگارش مقالات و تدوین متون علمی باید بیان کنند که از مولف که طرف ضعیف قرارداد است اگر حمایت نشود چه مشکلات و مضراتی بوجود می آید و قانونگذاران را به سوی وضع قوانین حمایتی، سوق دهند. کلید واژه¬ها: اصول قرارداد نشر، مبانی فقهی، مبانی حقوقی، قاعده انگیزه، اصل انصاف، قاعده لاضرر.